Nasaan ang Katarungan?**

Kay sakit isipin na sa minamahal nating bayan ay kung sino pa ang dapat magprotekta sa mga tao ay siya pang kadalasang nagdudulot ng kasawian sa mga nilalang na katungkulan nilang ingatan. Nasaan ang hustisya? Paano ba ito makakamit?

Mahal ko ang bayan ko, ngunit kalian magbabago ang mga taong may kapangyarihan? Kailan magagamot ang kanser na patuloy na sumisira sa ating lipunan at sa ating bansa? Darating pa kaya ang araw na maari kang maglakad sa kalsada sa gabi na ‘di kinakailangang matakot para sa iyong buhay? Kailan kaya darating ang panahon na hindi ka matatakot na makikita ng pulis o mga nagtatrapiko na pinapara ka dahil malamang ay kailangan mong ihanda ang bulsa mo?

Mahirap tanggapin na pinapayagan nating maluklok sa kapangyarihan ang mga taong walang malasakit sa mga taong nagpapasuweldo sa kanila. Bulok ang sistema at bulok rin ang mga taong nagpapalakad at bahagi ng sistemang ito.

Paano mo makakamit ang katarungan kung ang mga taong may kapangyarihan ay mismong lumalabag sa iyong karapatan? Bakit ang daming taong alam naman ng lahat na may sala ngunit namumuhay ng masagana? Bakit hindi sila napaparusahan? At ang masaklap pa rito ay may inosenteng buhay ang nasisiea at nawawasakan dahil lamang sa maling pagdududa ng mga ‘di sapat ang kaalaman sa pagpapatupad ng batas. Bakit natin pinapayagan magkarppn ng kapangyarihan ang mga taong walang alam sa tamang proseso? Bakit kailangan patayin ang isang binatang pinagdududahan pa lamang?

Isang batang lalaki ang walang awing namatay sa kamay ng mga tanod sa aming bayan, Kagagaling lamang niya sa panonood ng isang paligsahan kasama ang kanyang mga kaibigan. Habang may kasiyahan ay may nanggulong mga kabataan kaya’t nag-alisan ang mga manonood. Sapagkat hindi matukoy ng mga tanod ang tunay na may gawa ng kaguluhan ay kahit sino na lang ang maabutan nila ang kanilang inatake. Ang walang malay na binatang umalis din naman agad sa lugar ay binundol muna nila ng sasakyan sa may pader bago nila binaba at pinaghahampas ang ulo hanggang sa mawalan na ng mala yang biktima. At ‘di pa nasiyahan ang mga magagaling na “tagabantay ng kaligtasan ng taong bayan,” upang masigurado ang kamatayan ng binata ay sinagasaan ng sasakyan nila ang maliit nitong katawan. Sumuka ng dugo ang binata at nawalan ng malay.

Hindi pa rito natapos ang katangahan ng mga ito. Tama bang i-inquest at posasan ang taong sumuka na ng dugo at nawalan na ng malay matapos bundulin, paluin ang ulo at sagasaan? Na hindi maitanggi kahit pa pinalitan nila ang duguang damit ng biktima ng isang lumang damit. At tama ba na ikulong ang mga saksi sa kanilang ginawa at magpapatunay sa kanilang sala? Tama ba na pag-intresan pa ng mga pulis at tanod ang cellphone at relo ng binata?

Paano mo sasabihin sa pamilya ng binata ang malagim na sinapit niya? Paano ba dapat patawarin ang mga may sala na ayaw umamin sa kanilang ginawa?

Isang buhay ang nawala. Isang pamilyang magpapaskong kulang ng isang miyembro. Isang mag-anak na nagdadalamhati sa pagsapit ng kapaskuhan.

Nawa’y nakakatulog pa ng mahimbing sa gabi ang mga taong may sala. Nawa’y hindi ito mangyari sa kanilang kapamilya lalo na sa kanilang mga anak. Nawa’y hindi nila makalimutan na mayroong nakatunghay sa ating lahat at ang katarungan ay nakakamit sa huli.

Maari nilang matakasan ang batas ng tao. Maari nilang baliktarin ang istorya upang sila ay magmukhang nasa tamang lugar. Ngunit lahat ng ito ay pangkasalukuyan lamang. Dahil ang bawat kuwento ay may katapusan.

**Una ko itong inilathala sa Multiply noong Disyembre 2010 matapos ang isang pangyayari sa aming kamag-anak. Nailathala na rin ito sa Facebook noong Disyembre 2010. Ito ay muli kong inilathala matapos tanggalin ang blog sa Multiply noong Hunyo 2013.

Masakit ang nangyari ngunit hindi na maibabalik ang buhay ng binata. Wala na siya. Kasama ang lahat ng kanyang pangarap. Wala na rin siyang sakit na mararamdaman. Wala nang gutom. Wala nang hirap. Wala nang kahit ano. Maiksi ang kanyang buhay ngunit sa dami ng nakiramay sa kanyang libing ay hindi mo aakalaing isa lamang siyang binatang tumutugtog sa mosiko sa aming bayan. Ngunit ang ikinagulat naming lahat ay ang hindi naming inakalang sa huling pagkakataon ay bigla siyang hahalikan sa labi ng kanyang nobya bago ipasok ang kanyang ataol sa nitso.

Hanggang ngayon ay nakikipaglaban pa rin ang kanyang ina upang makamit ang hustisya. Hindi matagpuan ang mga tanod na nagtapos ng kanyang mga pangarap. Hanggang ngayon ay patuloy pa rin ang paghahanap ng pamilya niya sa katapusan ng kuwento.

Marahil karamihan ng mga tao ay nakalimot na. Ngunit ang pamilya niya ay habang buhay siyang maalala. Hanggang ngayon makalipas ang ilang taon ay tinatanong pa rin nila, “Nasaan ang katarungan?”